Archiwum Emigracji
Biblioteka Uniwersytecka, ul. Gagarina 13, 87-100 Toruń archiwum@bu.umk.pl,
III piętro, tel.(+48-56) 611-4391,
godziny otwarcia: pn. - nieczynne, wt. - 12.00 - 18.00, śr.- czw.: 9.00 - 14.00, pt.: nieczynne
archiwalne strony: www.bu.umk.pl/Archiwum_Emigracji
Archiwum - sztuka polska na świecie
W ubiegłym stuleciu żyło i tworzyło na zachodzie Europy, w obu Amerykach, Australii i Afryce kilka tysięcy polskich artystów plastyków: malarzy, rzeźbiarzy, grafików, fotografików i architektów. Ogromna większość nie pozostawiła po sobie żadnych trwałych śladów aktywności twórczej, prócz drobnych prac i zdawkowych informacji prasowych. Galeria Sztuki Polskiej na Obczyźnie stara się zebrać wszystkie te ślady działalności artystycznej i wystawienniczej Polaków tworzących na obczyźnie w XX wieku. Gromadzone są one z myślą o studentach historii sztuki, muzealnictwa, konserwacji, etnologii i historii kultury, ale przede wszystkim ze świadomością, że trzeba je ocalić od zapomnienia. Prócz pełnych archiwów, zbioru dokumentów i pamiątek, Archiwum Emigracji zgromadziło kilka tysięcy rysunków, grafik, fotografii oraz prac malarskich i rzeźbiarskich artystów takich jak: J. Adler, J. Baranowska, H. Berlewi, T. Beutlich, M. Bohusz-Szyszko, K. Brandel, Caziel, R. Chwoles, J. Czapski, Z. Czermański, R. Demel, K. Dźwig, J. Eichler, S. Frenkiel, H. Glicenstein, S. Gliwa, I. Godlewska, L. Gotlieb, S. Grabowski, J. Herman, Hilary, T. Ilnicki, W. Jahl, M. Janikowski, J. Jasińska, A. Jesion, W. Kawalec, M. Kisling, T. Koper, H. Korn, A. Kossowski, M. Kościałkowski, Z. Kowalski, E. Kowski, M. Kratochwil, R. Kramsztyk, J. Lebenstein, L. Lille, P. Łabużek (Baro), T. Makowski, L. Marcoussis, B. Michałowska, A. Muszka, M. Muter, T. Mysłowski, H. Nałęcz, J. Natanson, M. Oberlander, L. Piesowocki, L. Pink, T. Piotrowski, M. Rudnicki, Z. Ruszkowski, J. Stocki, W. R. Szomański, S. Szukalski, A. Szyk, F. Themerson, F. Topolski, Z. Turkiewicz, Walery, A. Werner, E. Zak, W. Zawadowski, T. Znicz-Muszyński i M. Żuławski. Szczególną wartość badawczą ma unikatowy zbiór różnorodnych dokumentów archiwalnych, wycinków prasowych, folderów i katalogów wystaw, fotografii i nagrań filmowych oraz dzieł sztuki obrazujący polskie życie artystyczne w Wielkiej Brytanii w XX wieku. Najcenniejszymi kolekcjami dzieł sztuki są: ponad 400 prac malarskich i rysunków wybitnej malarki Ecole de Paris – Meli Muter; 1500 prac graficznych i rysunków Konstantego Brandla; prawie 500 gwaszów i akwarel Marka Oberlandera z niemal zupełnie w Polsce nieznanego, nicejskiego, okresu jego twórczości; ponad 200 prac malarskich i graficznych Stanisława Frenkla; pełna dokumentacja twórczości Marka Żuławskiego wraz z ponad tysiącem jego prac. Dzieła malarskie i rzeźby kolekcji stanowią główny zrąb zbiorów Muzeum Uniwersyteckiego w Toruniu, które współpracuje z Archiwum Emigracji.
W Muzeum organizowane są wystawy, a każdej towarzyszy katalog lub folder. W roku 2002 na wystawie „Mała Galeria Sztuki Emigracyjnej” pokazano prace prawie 140 artystów. Była to pierwsza od roku 1991 zbiorowa ekspozycja emigrantów w Polsce. W ostatnich kilku latach Muzeum przygotowało m.in. wystawy: Konstantego Brandla, Izabelli Godlewskiej de Aranda, Rafaela Chwolesa, Leona Piesowockiego, cykl wystaw Marka Żuławskiego, Witolda Januszewskiego, Meli Muter oraz malarzy Ecole de Paris.